Σκάλα Βραδέτου: Το σπουδαίο πέτρινο μονοπάτι
Ο δρόμος μέχρι το χωριό Βραδέτο μπορεί να μην είναι εύκολος για να τον οδηγήσεις. Ωστόσο είναι εντυπωσιακός για να τον παρατηρήσεις. Χτισμένο στις νοτιοδυτικές πλαγιές της Τύμφης κατέχει τον τίτλο του ψηλότερου χωριού του Ζαγορίου. Η πλατεία του βρίσκεται σε υψόμετρο 1340 μέτρων. Η απόσταση του από την κοντινότερη πόλη, τα Ιωάννινα, είναι 51 χιλιόμετρα. Το όνομα Βραδέτο είναι κατάλοιπο των Βλάχων και συγκεκριμένα είναι παραφθορά της βλάχικης λέξης “βραντ” που σημαίνει έλατο.
Το χωριό είναι αρκετά απομακρυσμένο από τα υπόλοιπα, και ο δρόμος που φτάνει σε αυτό είναι μόνο ένας και περνάει από το χωριό Καπέσοβο. Μάλιστα μέχρι το 1970 ο μοναδικός τρόπος για να έφτανες στο χωριό ήταν από την σκάλα του Βραδέτου
Το φαράγγι της Μεζαριάς στο οποίο κινείται το μονοπάτι είναι μία μεγάλη χαράδρα στον ασβεστολιθικό όγκο της Τύμφης. Βρίσκεται στο νότιο κομμάτι του βουνού και χωρίζει τα χωριά του Καπέσοβου και του Βραδέτου
Οι ξακουστοί μάστοροι της περιοχής λέγεται πως χρειάστηκαν 20 χρόνια για να χτίσουν αυτό το πολύ καλά μελετημένο έργο. Στόχο είχε να ενώσει τα χωριά Kαπέσοβο και Bραδέτο. Η συγκεκριμένη διαδρομή είναι από τις λίγες που δεν έχουμε σκοπό να φτάσουμε σε κάποιο συγκεκριμένο σημείο, αλλά να θαυμάσουμε αυτο το μοναδικό έργο. Η διαδρομή στο πέτρινο μονοπάτι έχει μήκος 1.5 χιλιόμετρο και έντονη υψομετρική διαφορά. Από τα 1340 μέτρα που βρίσκεται το χωριό, κατεβαίνει μέχρι τα 1100.
Περπατώντας στα μονοπάτια του Ζαγορίου, μπορεί εύκολα να παρατηρήσει κάποιος ότι υπάρχουν τρεις λωρίδες κυκλοφορίας. Μία για τα ζώα με μαύρη πέτρα και δύο για τους ανθρώπους με άσπρη. Το πλάτος είναι υπολογισμένο ακριβώς ώστε τα ζώα να μπορούν να στρίβουν μαζί με το ογκώδες φορτίο τους. Τα 2 γεφύρια στο κέντρο του φαραγγιού της Μεζαριάς είναι ένα καλο σημείο για να το θεωρήσουμε ως το τέρμα της διαδρομής, καθώς μέχρι εδώ παρουσιάζεται το πιο έντονο ενδιαφέρον.
Από το 1998, η σκάλα μαζί τα με τα δύο πέτρινα γεφύρια μεταξύ των χωριών Καπέσοβο και Βραδετο έχουν χαρακτηριστεί ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία. Ο λόγος είναι ότι “αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα τοπικής λαϊκής αρχιτεκτονικής και μαρτυρίες του τρόπου επιβίωσης και επικοινωνίας των κατοίκων της εποχής εκείνης. Άλλη μία πολύ όμορφη διαδρομή που ξεκινάει από το Βραδέτο είναι προς τη θέση Μπελόη. Μπορείς να βρεις εδώ την διαδρομή προς το σημείο που κόβει την ανάσα!